Cień towarzyszy nam na co dzień. W słoneczną pogodę rzucają go nie tylko sylwetki ludzi, ale też inne obiekty oświetlone przez słońce, znajdujące się w domu i poza nim. Sprawdź, jak powstaje cień i baw się nim!
Cień był kiedyś wykorzystywany do określania czasu za pomocą zegarów słonecznych. W zależności od tego, pod jakim kątem padało światło, ludzie potrafili określić, która jest godzina. Obecne zegarki działają inaczej i znacznie dokładniej wskazują czas. Dziś cień nadal ma znaczenie funkcjonalne (np. w upalne dni), ale też działa na naszą wyobraźnię, a nawet bywa elementem dekoracji i sztuki. Sprawdź, w jaki sposób powstaje cień oraz co wpływa na jego kształt i wielkość.
Czy wiesz, że…
Przedmioty mogą mieć dwa cienie. Takie zjawisko możemy zaobserwować, kiedy są one oświetlone przez dwa różne źródła światła – z dwóch stron.
Co to jest cień?
Cień to zaciemniony obszar za przedmiotami, budynkami, roślinami i innymi obiektami. Jest to miejsce, do którego nie dociera źródło światła. Cień powstaje, kiedy jakiś obiekt nie przepuszcza np. promieni słonecznych, światła lampy czy latarki. Wielkość cienia i jego kształt mogą się zmieniać. Wpływ na to ma odległość, z której pada światło na przeszkodę (obiekt) oraz kierunek padania światła.
Czym się różnią cień i półcień?
Cień powstaje tam, gdzie na drodze światła znajduje się nieprzezroczysta przeszkoda na tyle duża, żeby mocno zasłonić promienie słońca lub lampy. Może to być na przykład kilka drzew liściastych o rozłożystych koronach. Z kolei półcień jest obszarem nieco jaśniejszym od cienia. Możemy go obserwować wtedy, gdy na dany przedmiot światło pada pod różnymi kątami albo przedmiot jest ażurowy (ma prześwity) i światło przez niego przenika. Półcień mogą tworzyć drzewa lub krzewy o drobnych listkach (między którymi przenika rozproszone światło słoneczne). Może je też tworzyć przeciwsłoneczna osłona z dość gęstej siatki lub wikliny.
Jak powstaje cień? Doświadczenie dla dzieci
Zrobienie domowego stanowiska do wywoływania cieni nie jest trudne, a daje dużo frajdy. Cienie najlepiej obserwować w zaciemnionym pokoju, np. z opuszczonymi roletami. Do doświadczenia z cieniami będziesz potrzebować:
- Latarki i dowolnego przedmiotu, który stworzy cień.
- Przygotuj kilka różnych rzeczy, których cień chcesz zobaczyć. Mogą być to zabawki, kwiatek w doniczce lub dłoń i palce ułożone w różny sposób.
- Ustaw przedmioty w dowolnej odległości od ściany i świeć na nie latarką. Możesz zmieniać odległość przedmiotu, żeby obserwować, jak zmienia się wielkość i wyraźny kształt rzucanego przez niego cienia.
Do czego wykorzystać cień?
- Cień to najlepsze schronienie przed żarem słońca. W upalną pogodę przyjemnie odpoczywa się pod parasolem, w zacienionym lesie czy pod koronami drzew.
- Lampy rzucające ciekawe cienie na ścianę odmienią wygląd twojego pokoju. Mogą stworzyć na ścianach i sufitach różne roślinne, zwierzęce lub baśniowe motywy. Jeśli abażur lub klosz lampy będzie się obracał, to cienie na ścianie również.
- Ozdobne parawany z białego płótna lub papieru, na które pada cień roślin, to popularna dekoracja m.in. w japońskich restauracjach.
- Cień może być również element sztuki, np. w teatrze cieni – jest to przedstawienie, w którym nie widzimy prawdziwych aktorów ani dekoracji, tylko rzucane przez nich cienie. Obraz, który tworzą cienie, może się zmieniać i przybierać niesamowite kształty.
Fot. Logga Wiggler / Pixabay
