Być może określenie gloria victis nie jest ci obce. Ale czy zastanawiałeś się kto je wymyślił? Skoro są to słowa łacińskie, to pewnie wymyślono je wiele wieków temu. Nic z tych rzeczy – określenia gloria victis po raz pierwszy użyła polska pisarka Eliza Orzeszkowa.
Z czasów rzymskich pochodzi określenie vae vicitis, czyli „biada zwyciężonym”. Użył go wódz Galów – Brennus, kiedy zdobył Rzym i zmusił go do zapłacenia bardzo wysokiego okupu. Wiele wieków później Eliza Orzeszkowa, chcąc uhonorować polskich patriotów, użyła słów gloria victis, czyli chwała zwyciężonym
Gloria victis według Elizy Orzeszkowej
W 1910 roku polska pisarka Eliza Orzeszkowa wydała nowelę pod tytułem „Gloria Victis”. Autorka napisała ten utwór ponieważ uważała, że blisko 50 lat po upadku Powstania Styczniowego polska młodzież poddawana rusyfikacji zapomina o tych wydarzeniach. Eliza Orzeszkowa chciała w ten sposób obudzić w młodych Polakach patriotyzm.
Głównymi bohaterami utworu są młodzi przyjaciele Maryś i Jagmin, którzy walczą o wolność Polski w czasie Powstania Styczniowego. Niestety obaj ponoszą śmierć za ojczyznę. Kiedy po wielu latach na ich mogiłę przychodzi Anielka – siostra Marysia i ukochana Jagmina, zrywa się wiatr, a w jego szumie usłyszeć można słowa gloria victis.
Pomnik Gloria Victis
Czy wiesz, że w Warszawie stoi pomnik Gloria Victis? Odsłonięty został w 1946 roku na cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Ma on upamiętniać żołnierzy Armii Krajowej, którzy polegli za ojczyznę w czasie okupacji niemieckiej, przede wszystkim w Powstaniu Warszawskim. Pomnik wykonany jest z czarnego granitu i posiada kształt graniastosłupa. Z przodu pomnika umieszczone jest najważniejsze polskie odznaczenie wojskowe, czyli order Virtuti Militari i słowa „gloria victis”. Na bokach pomnika umieszczono symbol Polski Walczącej oraz napis „Żołnierzom Armii Krajowej poległym w walkach o wolność – towarzysze broni”.
Fundacja Gloria Victis
W latach 80-tych XX wieku Ryszard Parulski, znany przed laty polski szermierz założył Fundację Gloria Victis. Jej celem była pomoc dawnym sportowcom pokrzywdzony, przez los. Sportowcy, którzy po zakończeniu kariery nie potrafili odnaleźć się w codziennym życiu mogli liczyć na pomoc finansową i inne wsparcie. Również dzięki Fundacji powstał ośrodek, w którym mogli zamieszkać byli sportowcy w podeszły wieku.
Fot. : Jaymethunt / Pixabay
